Dit festival is zeker niet het eerste dat buiten Letland georganiseerd wordt. ELKS hernieuwt de lange traditie van Letse zangfestivals in West-Europa en wereldwijd, die ontstond in 1945, toen Letse vluchtelingen in uiterst moeilijke omstandigheden in angst en wanhoop overleefden in het pas verdeelde Europa.

Aan het einde van WOII, met half Europa onder Sovjet bezetting, werden meer dan 120.000 Letten (ongeveer 6 % van de vooroorlogse bevolking) staatloze vluchtelingen. Ze leefden verspreid over West-Europa in honderden “Displaced Persons” kampen van de Verenigde Naties (UNRRA).

Dank zij de kracht van de Letse koorcultuur vonden de vluchtelingen troost in het lied tijdens de donkerste dagen van het bestaan van hun vaderland. Minder dan een jaar na de oorlog, in de zomer van 1946, kwamen Letse koren uit diverse kampen voor de eerste maal samen in het vluchtelingenkamp van Fischbach bij Nürnberg en traden op voor 5000 toehoorders. Tussen 1946 en 1948 werden zo niet minder dan 13 zangfestivals georganiseerd in Duitsland en Oostenrijk.

Als staatloze vluchtelingen en ook later, wanneer ze een nieuw leven hadden opgebouwd in West-Europa, bleven de Letten in ballingschap zangfestivals organiseren. Het was voor hen een manier om samen te komen als volk, niet enkel voor culturele redenen maar ook om een politiek signaal te geven, om hun eis kracht bij te zetten voor een vrij en onafhankelijk Letland.
Na het sluiten van de kampen, vormden de Letten gemeenschappen in ballingschap verspreid in Europa, Australië, Noord- en Zuid Amerika. Ze bleven de traditie voortzetten en organiseerden zangfestivals overal waar ze zich vestigden. Zo trok in London het UK Latvian festival, als onderdeel van het “Festival of Britain” programma, in de Royal Alberthall meer dan 5000 toeschouwers.

In navolging van het succes van dit en andere gelijkaardige evenementen, was de volgende uitdaging het organiseren van een Europees festival. De belangrijkste initiatiefnemer was de in de UK wonende Letse componist Alberts Jerums. De Europese Letse Vereniging (toen nog het Letse Hernieuwingscomité) stond aan de wieg van het eerste “Europees Lets Zangfestival” dat plaatsvond in Hamburg in 1964.

Na Hamburg volgden andere Europese festivals : Hannover in 1968, Keulen in 1973 (dat de honderdjarige verjaardag van het ontstaan van het eerste Letse zangfestival in Riga en de geboorte van de Letse National Hymne vierde), London in 1977 en Leeds in 1982.
Het politieke aspect van de zangfeesten werd benadrukt door het organiseren van een festival in 1979 in Gotland (Zweeds eiland op amper 130 km van de Letse kust) en later in Münster, West-Duitsland in 1984 en 1987.

Het laatste festival in Europa buiten Letland, ging door in Helsingborg, Zweden, in 1989 tijdens de chaotische periode die de hernieuwing van de Letse onafhankelijkheid voorafging. Voor de eerste maal namen ook koren en solisten uit Letland deel.

Na de herwonnen onafhankelijkheid in 1991, ontstond het idee dat er geen nood meer was om zang- en dansfestivals buiten Letland te organiseren. Het eerste Letse voorzitterschap van de Europese Unie liet echter de Europse Letse Vereniging besluiten om de traditie weer op te nemen en na een onderbreking van 25 jaar opnieuw een festival te organiseren in Brussel, het hart van Europa.

Dit bestand kan hier in Microsoft Word format gedownload worden.